บ้านโพนหนอง

ประวัติบ้านโพนหนอง

หมู่ที่ 8 ตำบลนาหอ อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

ความหมายของชื่อหมู่บ้าน

หมู่บ้านนี้เรียกชื่อตามชื่อหนองน้ำสาธารณะ คือ หนองแข้ และเนื่องจากหมู่บ้านตั้งอยู่บนที่เนินสูงจึงได้ชื่อว่า บ้านโพนหนอง (คำว่าโพนมาจากเนิน) ถ้าจะเรียกเต็มก็คือ โพนหนองแข้ แต่เดี๋ยวนี้เรียกโพนหนอง เฉยๆ

หนองแข้ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้านเป็นหนองสาธาระณะประโยชน์ และเป็นหนองเก่าแก่เดี๋ยวนี้เหลือเนื้อที่อยู่เพียง 1,600 ตารางเมตร เพราะถูกราษฎรลุกล้ำเอาที่ไปทำมาหากินและได้จัดสรรงบประมาณ กสช. ทำการขุดลอกให้เป็นหนองสาธารณะหนองแข้เป็นรูปสี่เหลี่ยมกว้าง 40 เมตร ยาว 40 เมตร ลึกประมาณ 2 เมตร

ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน

เรื่องราวของบ้านโพนหนองในอดีต มีความเกี่ยวพันกับประวัติของอำเภอด่านซ้ายอย่างมาก จากหลักฐานที่ปรากฏในประวัติศาสตร์ชาติไทย ซึ่งอาจารย์สาร สารทัศนานานันท์ ได้รวบรวมว้าในประวัติของอำเภอด่านซ้าย แสดงให้เห็นว่าบ้านโพนหนองและบ้านอื่นๆในตำบลนาหอ มีความสัมพันธ์กันมาโดยตลอดอย่างไม่ต้องสงสัย ข้อความตอนหนึ่งในประวัติ ข้อความตอนหนึ่งในประวัติของอำเภอด่านซ้ายที่อาจารย์สาร สารทัศนานันท์ ได้รวบรวมไว้มีใจความพอสรุปได้ดังนี้ ที่ตั้งหรือดินแดนของไทยในปัจจุบันเรียกว่าแคว้นสุวรรณภูมิ ขณะนั้นเป็นที่อยู่ของขอม(เขมร)ลาวและละว้า ต่อมาเมื่อคนไทยได้อพยพลงมาจากตอนใต้ของประเทศจีน และต้องต่อสู้แย่งชิงอาณาจักรจาก ขอม ลาวและละว้า จนไทยมีชัยชนะ ไทยจึงได้ครอบครองดินแดนอันเป็นที่อยู่ปัจจุบัน คนไทยที่มาอยู่อำเภอด่านซ้าย คงเป็นชาวไทยน้อยที่อพยพลงมาตามลุ่มแม่น้ำโขง มาตั้งหลักแหล่งอยู่ที่อาณาจักรล้านช้างและแขวงไชยบุรี ในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปัจจุบัน พวกไทยน้อยที่อพยพลงมาตามลุ่มแม่น้ำโขงนี้ มีหัวหน้า ชื่อ พ่อขุนบางกลางหาวหรือพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ กับเพ่อขุนผาเมือง ได้นำไพร่พลอพยพมาทางใต้เรื่อยๆ จากบริวเวรอาณาจักรล้านช้างและแขวงไชยบุรี มาตั้งรักรากอยู่บริเวณบ้านนากอก เมืองฮำ เมืองปากลาย เมืองบ่อแตนและแก่นท้าว ในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปัจจุบัน เมื่อมีประชาชนพลเมืองมากขึ้น พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง จึงได้หยุดพักพลและตั้งชุมชนขึ้นที่บ้านนาเก่าและบ้านนาเบี้ย ซึ่งขณะนั้นหมู่บ้านทั้งสองอยู่ในเขตปกครองของตำบลนาหออำเภอด่านซ้าย ต่อมา พ่อขุนบางกลางหาว ได้มาตั้งชุมชุนขึ้นใหม่อีกแห่งหนึ่งที่บ้านนาหอกับบ้านโพนทอง เป็นที่สังเกตว่าบ้านนาหอกับบ้านโพนหนองมีความสัมพันธ์กันมาโดยตลอด ดังจังเห็นว่าสมัยก่อนสองหมู่บ้านนี้รวมเป็นบ้านเดียวกัน เพิ่งมาแยกจากบ้านนาหอเป็นบ้านโพนหนอง หมู่ที่ 8 เมื่อ พ.ศ.2515 นี้เอง นอกจากนี้ จากหลักฐานที่ปรากฏในหนังสือเรือปูชนียสถานของกรมศิลปากร เห็นได้ชัดเจนว่าบ้านนาหอและบ้านโพนหนองได้ถือกำเนิดขึ้นก่อน พ.ศ.2035 เพราะจากหลักฐานตามประวัติของวัดศรีภูมิ บ้านนาหอ ปรากฏว่าวัดศรีภูมิบ้านนาหอสร้างเมื่อ พ.ศ.2035 ตรงกับสมึยกรุงศรีอยุทยาตอนกลาง คือ ประมาณ 500 กว่าปีมาแล้ว ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่าบ้านนาหอและบ้านโพนหนอง คงจะตั้งก่อน พ.ศ.2035 ถ้าไม่มีชุมชน คงก่อสร้างวัดไม่ได้ เพราะพระภิกษุ สามเณร ต้องอาศัยประชาชนในชุมชน จึงจะดำเนินกิจการของวัดได้

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอด่านซ้าย โดย กศน.อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย