วัดศรีสุธาวาส พระอารามหลวง
พระพุทธศิลามงคลมิ่งเมือง(หลวงพ่อหิน)เป็นพระพุทธรูปที่แกะสลักจากหินมีขนาดหน้าตักกว้าง 37เซนติเมตร สูง 54 เซนติเมตร ศิลปะสมัยทวารวดีตอนปลายราวพุทธศตวรรษที่ 16ค้นพบในสวนเอกชน บริเวณหมู่บ้านโป่ง ตำบลกกดู่ อำเภอเมืองเลย เมื่อพุทธศักราช 2498พระธรรมวราลังการ (หลวงพ่อศรีจันทร์) ซึ่งลักษณะนั้นดำรงสมณศักดิ์พระครูอดิสัยคุณาธาร ได้ไปอัญเชิญมาประดิษฐานไว้ที่วัดศรีสุธาวาสจนถึงปัจจุบัน หลวงพ่อหิน มีอภินิหารและมีความศักดิ์สิทธ์เป็นที่เคารพบูชาของพุทธศาสนิกชนตลอดมา
พระพุทธรูปปางประทานอภัย ชนิดสำริดศิลปะอยุธยา พุทธศตวรรษที่ 23 สูง98 เซนติเมตร ฐานกว้าง 20 เซนติเมตร กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนแล้ว นายกิตติวัฒน์เป็นผู้อ่านจารึกพระพุทธรูปนี้ ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่วัดศรีสุทาวาส พระอารามหลวงอำเภอเมืองเลย จังหวัดเลยอักษรที่จารึกเป็นอักษรธรรมอิสานจารึกด้านหน้า ด้านข้าง และด้านหลังมีข้อความที่เขียนไว้ว่า
สังกราช 74 ตัวปีเตาสี เดือน 4 ขึ้น 6 ค่ำ วัน 5 มื้อฮับเหม้าฤกษ์ 3ยามกองแลง ได้รจนาพุทธรูปองค์นี้ภายในมีมหาสมเด็จสังฆราชาเจ้าวัดกลางเมืองทรายขาวเป็นประมุข แลสังฆเจ้าทั้งหลาย พร้อมกันแล้วแลภายนอกมีพระยาทรายขาวเป็นประมุข และศรัทธามรรค นายกอุบาสกอุบาสิกาเมืองเลยและน้ำคู้ พร้อมกันสร้างไว้ขอให้ดังพระเจ้าเทศนา ขนานโพธิ ปัญญา เป็นผู้ริจนา ขอสุข 3 ประการ ทุวํ ทุวํ 74 ตัวปี เต่าสี
จากจารึกฐานพระพุทธรูปนี้นับได้ว่ามีความสำคัญยิ่งกับประวัติของเมืองเลยหรือ ไทเลย เพราะในจารึกนั้นได้พูดถึงคำว่า อุบาสิกาเมืองเลยนี้ก็แสดงว่าคำว่าเมืองเลยนั้น มีมาก่อน พ.ศ. 2255 แน่นอน
แหล่งที่มา
หนังสือ ประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ของดีไทเลย
นายฐานันคร ศรีสุธรรม