พระธาตุมะนาวเดี่ยว

พระธาตุมะนาวเดี่ยว ชื่อนี้หลายคนอาจจะบอกว่าไม่เคยได้ยินแต่ที่นี่เป็นหนึ่งในพระธาตุอันเก่าแก่ของจังหวัดเลย

วันนี้ Gotoloei ได้นำ ประวัติของพระธาตุมะนาวเดี่ยวสิ่งก่อสร้างของเมืองตูมที่สร้างโดยพระยาสุนทรจักร

เจ้าเมืองตูม และชื่อกันว่าเป็นที่ฝั่งร่างของพระนางพรหมจารีมเหสีของพระยาสุนทรจักรกษัตริย์เจ้าเมืองตูม

มารู้จักกับพระธาตุมะนาวเดี่ยววัดศิริมงคลหรือในอดีตเรียกกันว่า"วัดสบเงิน"บ้านอาฮี หมู่ที่ 6 อำเถอท่าลี่ จังหวัดเลย

ไปพร้อมกันครับ

พระธาตุมะนาวเดี่ยวเป็นพระธาตุเก่าแก่ทรงสี่เหลี่ยม สร้างด้วยอิฐถือปูน

เชื่อกันว่าสร้างขึ้นในช่วงสมัยที่บ้านอาฮีมีฐานะเป็นเมือง มีชื่อว่า "เมืองตูม"

ปัจจุบันตั้งอยู่ที่วัดศิริมงคลหรือในอดีตเรียกกันว่า "วัดสบเงิน"

แต่คนส่วนใหญ่เรียกว่า วัดพระธาตุมะนาวเดี่ยวตั้งอยู่ที่บ้านอาฮี หมู่ที่ 6 อำเถอท่าลี่ จังหวัดเลย

สังกัดคณะสงฆ์มหานิกายเป็นวัดที่เก่าแก่วัดหนึ่งที่สร้างขึ้น ในเขตชายแดนไทย-ลาว

ตามเอกสารประวัติวัดของกรมศาสนาสร้างเมื่อ พุทธศักราช 2284 ปัจจุบันมีอายุกว่า 276 ปี

พระกิติพงษ์ ปัญญาวโรพระลูกวัดศิริมงคล กล่าวว่า พระธาตุมะนาวเดี่ยวนั้นสร้างพร้อมพระธาตุศรีสองรัก

บรรจุสิ่งของมีค่าประมาณไม่ได้ และพระบางจำรอง รวมทั้งศพพระนางพรหมจารี มเหสีของพระยาสุนทรจักร

กษัตริย์เจ้าเมืองตูมร่างทรงที่ทรงเจ้าบริเวญพระธาตุมะนาวเดี่ยวเล่าว่า

ศพพระนางอยู่ใต้พระธาตุลงไปประมาณ 40 เมตร ปัจจุบันได้กลายเป็นทองคำไปแล้ว(ตามความเชื่อของบุคคล)

ตำนานการสร้างได้กล่าวว่า พระยาสุนทรจักรกับพระนางพรหมจารีพร้อมชาวเมืองตูมได้เดินทางเพื่อ

นำของวิเศษและของมีค่าไปร่วมบรรจุไว้ที่พระธาตุศรีสองรักแต่เมื่อเดินทางมาถึงบริเวญนี้ พระนางพรหมจารี

ได้ล้มป่วยและสิ้นพระชนม์ พระยาสุนทรจักรจึงฝังศพของพระนางไว้ตรงนี้ และเดินทางต่อไปเพื่อร้วมสร้างพระธาตุสรีสองรัก

แต่พอไปถึงทราบว่าพระธาตุศรีสองรักสร้างเสร็จแล้ว จึงได้นำของวิเศษของมีค่า และพระบางจำลองกลับมา

แล้วได้สร้างเจดีย์ขึ้นบนหลุมศพพระนางพรหมจารีแล้วบรรจุสิ่งของวิเศษ และข้าวของมีค่า รวมทั้งพระบางจำลองไว้

หลังจากนั้นพระยาสุนทรจึงได้แต่งงานกับนางคำผิวแต่ไม่มีบุตรสืบราชสมบัติ เมืองตูมจึงล่มสลาย

มีข้อสังเกตุว่า วัดศิริมงคลชื่อเดิมนั้นชาวบ้านแถบนี้เรียกว่า "วัดสบเงิน" ซึ่งมีความเชื่อว่าเป็นวัดที่ฝังศพพระนางพรหมจารี

ตามตำนาน ทั้งนี้มีเรื่องเล่าว่าพระนางนั้นมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "นางเงิน" จงเป็นที่มาของคำว่า "วัดสบเงิน"

หรือวัดที่ฝังศพของนางเงิน (พระนางพรหมจารี) นอกจากนี้ ยังมีเรื่องเล่าว่า บริเวณนี้เคยมีลำห้วยที่เรียกกันว่า "ห้วยเงิน"

ซึ่งได้ไหลมาบรรจบลงแม่น้ำเหือง ดังนั้นบริเวณนี้ซึ่งเป็นปากลำห้วยชาวบ้านแถวนี้จึงเรียกกันแต่โบราณว่า "สบเงิน"

(คือปากลำห้วยเงิน) แต่เนื่องจากลำห้วยตื้นเขินและเปลี่ยนทิศทาง จึงเป็นเหตุให้ลำห้วยนี้ไม่หลงเหลือให้เห็นในปัจจุบัน

ความสำคัญของพระธาตุมะนาวเดี่ยวนอกจากจะบรรจุพระพุทธรูป แก้ว แวน เงิน ทอง ของมีค่าที่พบแล้ว

ครั้งล่าสุดนี้ยังบรรยุแก้ว แหวน เงิน ทอง เครื่องมือเครื่องใช้จากประชาชน อาทิ อาวุธ มีด ดาบ ปืน และพระพุทธรูปร่วมสมัยอีกด้วย

ความศักดิ์สิทธิ์ของพระธาตุนี้ นายพัน ชัยงาม อายุ 78 ปี (พ.ศ.2546) เล่าว่า สมัยตนยังบวชเป็นสัมเณร หลังจากตื่น

ขึ้นกลางดึกจะลงไปเข้าห้องน้ำที่อยู่ห่างจากกุฏิ ก็รู้สึกตกใจกลัวเมื่อเห็นแสงสว่างจากดวงไฟ ที่ปรากฏอยู่เหนือองค์พระธาตุ

จึงรีบกลับเข้าไปปลุกหลวงพี่ออกมาดู และเรียกชาวบ้านรอบๆ วันออกมาดูกันมากมาย ซึ่งเป็นเรื่องเล่าต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน

แม้แต่ในวันบรรจุวัตถุมงคล เมื่อพุทธศักราช 2536 ซึ่งหลวงปู่พระมหาพันธ์ วัดเนรมิตวิปัสสนา อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

มาเป็นประธาน คืนที่สามอันเป็นคืนสุดท้ายนั้น หลังจากพิธีเจริญพระพุทธมนต์และพุทธาภิเษกแล้ว พระสงฆ์และชีพราหมณ์นั่งอธิษฐานต่อ

ขณะนั้นเองก็ได้มีดวงไฟสุกสว่างสีแดงเท่าลูกมะพร้าว ที่กำลังเคลื่อนเข้ามาจากทางทิศใต้

ลอยมาเหนือหลังคาหมู่บ้าน แล้วเมื่อเข้ามุมวัดแสงสว่างหรือลูกไฟนั้นก้หายไป เรื่องดวงไฟนี้ชาวบ้านเรียกว่า "ลูกแก้วเสด็จ"

วันดีคืนดี ก็ยังมีผู้สังเกตเห็น และนำมาเล่ากันถือเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์และเป็นที่ศรัทธาของประชาชนเป็นอย่างมาก

ข้อมูล:หนังสือชุดความรู้เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนลุ่มน้ำโขง-อพท.